Mitolojik Eserlerin Okuma Sırası (Antik Yunan-Antik Roma)
Mitoloji okumaları yapan herkesin ilk durağı şüphesiz Antik Yunan olacaktır. Her ne kadar mitoloji, Doğu'dan Batı'ya doğru akan bir süreç olsa da, Yunan ve Roma diğer mitolojilerden ayrılır. Bunun birçok sebebi vardır. Yazılı ürün verme konusunda tarihin daha iyi bir noktasında olmalarının yanı sıra, Yunan'dan Roma'ya bir kültür akışı da söz konusudur.
Mezopotamya uygarlıklarının (Sümer, Babil, Akad, Asur) mitolojisinden Anadolu uygarlıklarının mitolojisine (Hitit, Luvi, Likya, Frigya, Lidya, Karya, Pisidya, İyonya, Pamfilya, Kilikya) geçiş yaparız ve aslında birçok tanrının da geçiş yaptığını görürüz. Tanrıların, tapınakların ismi değişse de, aslında inançlar değişmez. İnsanlık her dönem Tanrı'yı bulmuş ve ona inanmıştır. Mezopotamya'nın tanrılarının isim değiştirerek Hititler'e geçtiğini ve Hititler'in 12 tanrısının da yine isim değiştirerek Yunan dünyasına geçtiğini kimse inkâr edemez. Elbette ardından Roma tanrılarının geldiğini de.
Bilim ve felsefe dünyasında sıkça tabir edilen "Yunan mucizesi" gerçek midir yoksa üretilen her şeyin köklerini aslında Yunan şehir devletlerinden önceki dönemlerde mi aramak gerekir? Bu konu özelinde Antik Mısır'ın dünyaya katkıları ve mitolojisi de yine önem arz eden bir diğer konudur. Bir Yunan mucizesi olduğunu söylemek mümkün olsa da, eksiktir ve bunu aydınlığa çıkarmak da belki bize düşmektedir: Anadolu insanına. Zira Batı kaynaklarının bu konulara daha tekdüze ve yanlı baktıkları bir gerçek.
Elbette aralarında 
Martin Bernal gibileri yok değildir. 
Kara Atena kitabında bu tür konuları detaylarıyla irdeler kendisi. Ülkemizin değerli arkeologlarından 
Fahri Işık hocamız ise 
Uygarlık Anadolu'dan Doğdu adlı eseriyle pek çok noktayı belgelerle ve bilimsel verilerle açıklamaya gayret eder.
Fakat bunlar daha farklı bir başlıkta incelenebilecek konular olduğundan, ben şimdilik bu yazının konusuna geri döneyim.
Yunan Mitolojisi demek aynı zamanda dünya edebiyatının da en önemli dönüm noktalarından biri demektir. Çünkü Batı edebiyatının doğuşu olarak adlandırılan Homeros'un eserlerinden sonra başka pek çok tür doğmuş ve edebi üretimler sıklaşmıştır. Günümüzde İzmir sınırları içinde kalan bölgede yaşamını sürdürmüş olan 
Homeros, 
İlyada ve 
Odysseia destanları ile birlikte benzersiz bir sanatın doğuşuna öncülük etmiştir.
Yunan tanrılarının isminin ilk zikredildiği metin olan İlyada, kendisinden sonra yazılacak olan destanlara, şiirlere, tragedyalara, komedyalara, öykülere ve romanlara rehberlik etmiştir. Bu sebeple ilk okunması gereken metin olduğu söylenebilir. Fakat İlyada'dan önce de birçok olay vardır mitoloji dünyasında. Bunlardan en önemlisi de Argonautlar Destanı'dır (
Argonautika). Bir diğer Anadolulu ozan 
Hesiodos'un 
Theogonia - İşler ve Günler adlı eseri de yine Yunan tanrılarına dair önemli bir metindir.
Her ne kadar dünya tarihi olarak baktığımızda ilk olarak Homeros ve Hesiodos gelse de, mitolojik sıralamaya göre baktığımızda işler değişir ve Homeros metinleri çok sonra gelir. Önce Homeros okuyup kendini mitolojiye kaptıranların sayısı az değildir. Yani önce Homeros okumak elbette yanlış değildir. Fakat yine de bu yazının konusu kronolojik okuma olduğundan, ben de elimden geldiğince bu sıralamayı yapmaya çalışacağım.
Aiskhylos, 
Sophokles ve 
Euripides toplamda 400'e yakın eser kaleme almışlardır fakat günümüze ulaşan eserleri oldukça azdır. Sıralama elbette bu eserlere göre olacak. Latin edebiyatının ünlü isimleri, Yunan dünyasının Roma'daki izdüşümleri 
Vergilius ve 
Seneca'yı da anacağım elbette.
Yunan komedya yazarları 
Aristophanes ve 
Menandros'u ve Latin komedya yazarları 
Titus Maccius Plautus ve 
Terentius'u ise komedyalar başlıklı yazımda detaylıca ele alacağım.
Başlayalım.
1. 
Zincire Vurulmuş Prometheus - Aiskhylos (Türkçeye çevrilmiş her kitabın incelemesi gelecek)
2. Yakarıcılar - Aiskhylos (Türkçeye çevrilmedi)
3. 
Bakkhalar - Euripides (incelemesi için: #124652076)
4. Thyestes - Seneca (Türkçeye çevrilmedi)
5. 
İon - Euripides
6. 
Alkestis - Euripides
7. Argonautika - 
Rodoslu Apollonios (incelemesi için: #166300089)
8. 
Herakles - Euripides
9. Çıldıran Herkül - Seneca (Türkçeye çevrilmedi)
10. 
Medea - Euripides
11. 
Medea - Seneca
12. 
Trakhisli Kadınlar - Sophokles (incelemesi için: #203730571)
13. Hercules Oetaeus - Seneca (Türkçeye çevrilmedi)
14. 
Kral Oidipus - Sophokles
15. Oedipus - Seneca (Türkçeye çevrilmedi)
16. 
Oidipus Kolonos’ta - Sophokles
17. 
Tebai’ye Karşı Yediler - Aiskhylos
18. 
Yakarıcılar - Euripides
19. 
Antigone - Sophokles
20. Fenikeli Kadınlar - Euripides (Türkçeye çevrilmedi)
21. Fenikeli Kadınlar - Seneca (Türkçeye çevrilmedi)
22. 
Heraklesoğulları - Euripides
23. 
Hippolütos - Euripides
24. 
Phaedra - Seneca (İncelemesi için: #172460341)
25. 
Helena - Euripides
26. 
İphigenia Aulis’te - Euripides (incelemesi için: #168954034)
27. İlyada - Homeros
28. 
Aias - Sophokles (incelemesi için: #125202526)
29. 
Philoktetes - Sophokles (incelemesi için: #157621148)
30. 
Troyalı Kadınlar - Euripides
31. 
Troialı Kadınlar - Seneca (incelemesi için: #163915357)
32. 
Hekabe - Euripides
33. 
Agamemnon - Aiskhylos
34. Agamemnon - Seneca
35. 
Resos - Euripides (incelemesi için: #153215312)
36. Odysseia - Homeros
37. 
Kyklops - Euripides
38. 
Elektra - Euripides
39. 
Elektra - Sophokles (incelemesi için: #153531923)
40. Adak Sunucular - Aiskhylos
41. 
Orestes - Euripides
42. 
İphigenia Tauris’te - Euripides (incelemesi için: #169136591)
43. Eumenidler - Aiskhylos
44. 
Andromakhe - Euripides (incelemesi için: #167835894)
45. 
Aeneis Destanı - Vergilius
46. 
Persler - Aiskhylos (incelemesi için: #204774851)
47. 
Octavia - Bir Roma Tarihi Draması - Seneca (Direkt mitoloji ile bağlantılı değildir. Seneca'ya ait olup olmadığı da tartışmalıdır. Fakat Seneca'nın diğer eserlerini okuduktan sonra en azından dilimize kazandırılmış olan bu oyuna da bir bakmak gerekir.
Buraya kadar mitolojik eserlerin sıralamasını yapmaya çalıştım. Buradan sonrası gerçek dünya tarihine geçiş yaptığımız için ve buna ek olarak komedyaların mitolojiyle bağı sınırlı olduğu için, burada noktalıyorum. Komedyaları farklı bir iletide sıralayacağım.
Günümüz dünyasında pek çok mitoloji kitabı bulmak mümkün fakat antik dönemde yazılanların değeri çok daha büyük elbette. Yukarıdaki tragedyaları okurken sizlere rehberlik edecek olan kitapları da listeleyerek yazımı sonlandırıyorum:
Theogonia - İşler ve Günler - Hesiodos
Bibliotheka - 
Apollodorus
Dönüşümler 1-15 - 
Ovidius
Aşklar I-III - Ovidius (mitoloji dünyasından hayali mektuplar içerir)
Tanrıların Konuşmaları - 
Samsatlı Lukianos (mizahi bir dil hakimdir)
Masallar 
Aisopos (masal ve fabl metinleri olmasına rağmen mitoloji dünyasından minik esintiler taşır). (incelemesi için: #169939352)
Buraya 
Herodotos'un 
Tarih'ini de eklemek isterim. Büyük İskender öncesi dönemde yaşamış ve özellikle de Yunanistan ve Anadolu tarihine odaklanmıştır. Perslerin Anadolu'da hüküm sürdüğü M.Ö. 5. yüzyılı detaylarıyla anlatır, zaman zaman da mitolojik olaylara değinmeyi ihmal etmez.
Sıralamada herhangi bir yanlışlık olduğunu düşünüyorsanız lütfen belirtin.
Tüm mitolojiseverlere keyifli okumalar diliyorum.
··
10,1bin görüntüleme
Harika ötesi, mükemmel, bebbbek gibi bir ileti olmuş, emeğine sağlık 👌👌
Gördüğüm en işlevsel iletilerden biri. Kaleminize sağlık...
İlgilisine: Felsefe Tarihi ve Edebiyat Tarihi için de benzer listeler hazırlayacağım.
Haha, estağfurullah hocam. :)) Teşekkür ederim. ^^
Muhteşem bir yazı olmuş. Mitoloji bağımlısı biri olarak birkaç kitabı da listeme ekleyeceğim. Gözden kaçmış. Kapsamlı bir özet olan 
Mitoloji da güzel bir mitoloji gezintisine çıkarıyor. Tüm medeniyetlerin ne kadar benzer güçlere sahip tanrılara sahip olması beni hep şaşırtır. Kültür alışverişinin böylesi :D
Teşekkür ederim. Mitolojiye dair kaynak kitapları başka bir iletimde derleyeceğim. Ben şu an sadece Antikçağ’a odaklandım. Günümüzdekileri de listeyince bunu da eklerim tabii ki. ^^
1 sonraki yanıtı göster
Bu yorum görüntülenemiyor
Son kale... Bahri Doğukan Şahin
Tebrik ve teşekkür ediyorum. ^^
Türkçede böyle sıralı bi liste bulamamıştım, eksik tamamlansın dedim. 😇
Teşekkür ederim Kayaberk, var ol. 🌸
Çok ama çok teşekkür ederiz, emeğine, ellerine sağlık Bahri Doğukan Şahin Yardımların ile giriştiğim bu yolda, benim için çok faydalı olacak bir derleme olmuş. İlerleyen süreçte oldukça istifade edeceğim👍
Rica ederim Seda. :) Detaylı bir rehber olması için uğraştım. Amacına ulaştıysa ne mutlu bana. Sana da şimdiden keyifli okumalar diliyorum. ^^
Teşekkür ederiz bütün bilgiler için. Benim ileriki okumalarımda faydalanabileceğim bir yazı.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.