Asıl adı Ahmed olan alimin doğum tarihi hakkında kesin bilgiler mevcut değildir. Kendisinin şiirinde belirttiğine göre Hicri takvime göre 974'te Cizre'de dünyaya gelmiştir. Miladi takvime göre 1566'a denk gelir. Dindar bir ailede büyümüştür. Diyarbakır, Bingöl, Hasankeyf gibi farklı yerlerde eğitim alan alim, imamlık görevini Diyarbakır'da yapmıştır. Diyarbakır'dan sonra Sırba, Hasankeyf ve Cizra'de imamlık yapmıştır ve hayatının sonuna kadar Cizre'de kalmıştır.
Alimin en önemli eseri Divan'ıdır. Divan'ının birden çok elyazması nüshaları mevcuttur. Bunlar arasında en eskisi Muhammed Tayyar Paşa-yı Amidi'nin 1715 (1131 Hicri) tarihli el yazmasıdır. Bir diğer eski nüsha da Alman şarkiyatçı Martin Hartman (1851-1918) tarafından 1904 yılında Berlin'de Almanca bir önsözle birlikte tıpkıbasımı yapılan nüshadır. 2007 yılında alimin Divan'ı Kent Yayınları tarafından Türkçe olarak yayınlandı ve bu çalışmada eserin mevcut nüshaların tümü göz önünde tutularak hazırlanmıştır.
Dil yek e dê 'işqi yek bit' aşiqan yek yarî bes
Qible dê yek bit qulûban dilberek dildari bes
**
Gönül birdir, aşk da bir olmalı; aşıklara bir yar yeter
Kıble bir olmalı, kalplere gönül çelen bir yar yeter.
Dil yek e dê 'işqi yek bit' aşiqan yek yarî bes
Qible dê yek bit qulûban dilberek dildari bes
***
Gönül birdir, aşk da bir olmalı; aşıklara bir yar yeter
Kıble bir olmalı, kalplere gönül çelen bir yar yeter.
kürt edebiyatı denilince "mehmed uzun" dışında kimse kürtçe yazmadı sananlar ve kürt edebiyatı denilince akıllarına "ahmed arif" ile "yaşar kemal" gelenlere umarım birazcık da olsa faydası olur bu listenin.
ayrıca bir türk olarak söylemek gerekirse 1000 yıldır beraber yaşadığımız bir ırkın edebiyatını bilmemek
Bir molla düşünün kendini aşkın ikici şeyhi ilan etsin. Bir molla hayal edin kendisini aşka anlam katan deniz, aşkın dillendirilmesine aracılık eden belagat ikliminin emiri, şiirin cihangiri olduğunu iddia etsin. Üstelik yüksek tondan aşk tasavvurunu haykıran bu zat, Gülistan’ın sahibi Sa’di Şirazi’ye çekinmeden meydan okuyarak “incilerle
Kürtçede tasavvuf edebiyatının bir şaheseri sayılan Melayê Cizîrî’nin divanını anlamak ve ondaki derin ve lâhutî mana iklimine girebilmek için sadece Kürtçe dilini bilmek elbette ki yetmez. Çünkü geniş ve derin bir ilme, keskin bir marifete, zengin ve coşkun bir aşka sahip olan Cizîrî’nin şiirlerinde tarih, felsefe,estetik,tasavvuf,belâgat,nahiv, astronomi gibi fizik ve metafizik konular iç içe geçmiştir. Ancak Mela, bütün bunları varılması ve ulaşılması gereken bir noktaya doğru yöneltir,asıl maksuduna ve matlubuna hizmet ustalık kazanır. Okuduğum en güzel Diwanlardan biri ilahi aşka en güzel şiirler Melaye'nin kaleminden çıkmış ince yaram, "Güzelim" hayatın bir yalandan ibaret olduğu bu çağda böyle bir kitap okumak umut oldu bana... Ben yine şiirlere, kitaplara en çokta kendime aşığım canım kendim eğomu tatmin edeyim biraz ne yani :)) hem Kürtçesi hem Türkçesi olan muazzam bir diwan okuyun mutlaka kitaplığınızda olsun efendim...
Dîwaneke evînî ji pênûsa Melayê Cizîrî...
Melayê Cizîrî yek ji helbestvanên girîng ên edebiyata Kurdî ye. Stranên evînî yên herî xweş ên bi Kurdî ji berhemên wî hatine çêkirin.
Heger hûn dixwazin dilsoziya Melayê Cizîrî ya ji bo evînê fêm bikin, divê hûn vê dîwanê bixwînin...